این روزها افراد بیشتری در حال روی آوردن به شیرهای گیاهی هستند و ارزش بازار جهانی این جایگزین‌های لبنیات در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۴/۶ میلیارد دلار برآورده شد و پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال ۲۰۲۸ تقریبا دو برابر گشته، به ۴۳/۶ میلیارد برسد.
اما در میان این شیرها کدام‌یک سالم‌تر است؟ متخصصان تغذیه عقیده دارند هر نوع شیر گیاهی فواید متمایز خود را دارد و مصرف آن‌ها به‌جای نوع لبنی، بدون شک سودمند است.
شیر گیاهی یا لبنی؟
مایکل مک‌کینی (Michael McKinney)، متخصص تغذیه، در مورد انتخاب شیر گیاهی می‌گوید: «مصرف شیرهای گیاهی نسبت به نوع لبنی مزایای بیشتری را در بر دارد. این محصولات معمولا فاقد نوع غیر سالم چربی‌های اشباع‌شده هستند و کالری کم‌تری دارند، پس برای قلب مفیدترند.»
وی به این نکته اشاره می‌کند که برخی از شیرهای گیاهی حاوی کلسیم و ویتامین D می‌باشند تا ارزش غذایی آن‌ها افزایش یابد. این محصولات همچنین گزینه بسیار خوبی برای میلیون‌ها انسان هستند که بدن‌شان به لاکتوز حساس است.
شیر جو دوسر: سرشار از مواد مغذی و گزینه‌ای مناسب برای قلب
شیر جو دوسر به علت دارا بودن بافت خامه‌ای و شیرینی طبیعی خود محبوبیت قابل توجهی یافته و در انواع نوشیدنی‌ها، از قهوه گرفته تا اسموتی، قابل استفاده است. رشد این محصول در بازار بیش از هر چیز به دلیل شباهت آن با شیر گاو است تا افرادی را که به دنبال این طعم در نوع گیاهی هستند، اقناع کند.
جورج یانگ (George Yang)، متخصص تغذیه، می‌گوید: «بیشتر چربی‌های موجود در شیر جو دوسر از چربی‌های غیر اشباع سالم برای قلب به‌دست می‌آیند. فیبر موجود در این محصول نیز به رفع گرسنگی خواهد انجامید و با تحریک باکتری‌های مفید دستگاه گوارش به تکثیر آن‌ها کمک می‌کند.»
وی به این موضوع اشاره می‌کند که شیر جو دوسر به‌سبب محتوای بتا گلوکان خود که منجر به کاهش کلسترول می‌گردد، انتخابی مناسب برای افرادی است که درصدد حفظ سلامت قلب و عروق خود هستند.
تریستا بست (Trista Best)، دیگر متخصص تغذیه، در مورد محصول یادشده می‌گوید: «به احتمال زیاد، مصرف‌کننده شیر جو دوسر بهبود دستگاه ایمنی و کاهش التهاب و ناراحتی‌های گوارشی را تجربه خواهد کرد.»
شیر نارگیل: جایگزینی کم‌کربوهیدرات و انرژی‌زا
شیر نارگیل به طعم غنی و بافت خامه‌ای خود معروف بوده، در بسیاری از کشورها، به‌خصوص جنوب شرق آسیا جایگزینی رایج برای نوع لبنی است.
انتخاب محصول یادشده نیز مزایای فراوانی دارد. به عقیده کروتیکا نانواتی (Krutika Nanavati)، متخصص تغذیه در انجمن تغذیه نیوزلند، شیر نارگیل حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، از جمله ویتامین C، آهن و پتاسیم است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که این محصول خواص ضد التهاب نیز دارد.
نانواتی می‌گوید: «شیر نارگیل سرشار از تری‌گلیسرید با زنجیره متوسط است؛ نوعی چربی اشباع که شیوه متابولیزه شدن آن متفاوت از چربی‌های اشباع ناسالم با زنجیره بلند می‌باشد. این نوع تری‌گلیسرید توانایی افزایش متابولیسم و تولید سریع انرژی را داراست، پس مزایای خوبی برای مدیریت وزن دارد.»
مک‌کینی نیز به وجود مقادیر بالای چربی اشباع «لوروئیل» در محصول مذکور اشاره می‌کند که خاصیت ضد میکروبی دارد. این شیر همچنین دارای خامه طبیعی است و هم برای نوشیدنی، هم پخت، به‌خصوص برای وگن‌ها مناسب است.
شیر سویا: سرشار از پروتئین
داستان شیر سویا مانند یک افسانه است و در سنگ‌نوشته‌های چینی قرون اول تا سوم میلادی به آن اشاراتی شده است. در فرهنگ شرق مصرف این محصول به‌جای شیر لبنی مدت‌هاست که رایج می‌باشد.
شیر سویا یکی از معدود شیرهای گیاهی است که تمام نه اسید آمینه ضروری را برای بدن تامین می‌کند. پروتئین این محصول نیز از دیدگاه تغذیه‌ای با شیر گاو قابل مقایسه است. این محصول همچنین منبعی غنی از ایزوفلاون‌هاست؛ ترکیباتی که با بهبود سلامت قلب و استحکام استخوان‌ها مرتبط هستند.
تمام این ترکیبات، شیر سویا را به گزینه‌ای ایده‌آل برای رفع نیازهای غذایی بدن تبدیل می‌کنند.
سایر شیرهای گیاهی
جدای از موارد یادشده، به‌طور کلی بازار شیرهای گیاهی در حال گسترش است. سایر محصولات، مانند شیرهای بادام، فندق، بادام هندی، برنج و نخود نیز مزایای خود را متناسب با نیازهای غذایی مختلف دارند.
مثلا شیر بادام به علت کالری کم و دارا بودن مقادیر بالای ویتامین E که خواص آنتی‌اکسیدان دارد، به سلامت پوست کمک و از سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند.
شیرِ برنج نیز از دیگر گزینه‌های ضد التهاب است. شیر نخود هم مانند شیر سویا تمام نه اسید آمینه ضروری و مقادیر بالای پروتئین را داراست. شیرهای گیاهی دیگری نیز وجود دارند که از پسته، گندم سیاه و حتی سیب‌زمینی گرفته می‌شوند و طعم‌ها و فواید خاص خود را به ارمغان می‌آورند.
با بهره‌گیری از هر نوع شیر گیاهی می‌توانید بدون این‌که سلامت خود را به‌خطر اندازید، از صبحانه و سایر وعده‌های‌تان لذت ببرید.
بست می‌گوید: «لبنیات بسیار التهاب‌زاست و مصرف آن پیامدهای منفی برای سلامت دارد. افزایش التهاب می‌تواند منجر به تشدید بیماری‌ها، آسیب سلولی و مشکلات تنفسی مانند آسم می‌شود.»
برگرفته از vegnews.com