آیا واقعا گیاهان هم درد را حس می‌کنند؟

افزایش محبوبیت انواع گونه‌های گیاه‌خواری منجر به انجام تلاش‌هایی برای بی‌اعتبار کردن آن شده است. در این میان می‌توان به استدلال نادرست «گیاهان نیز درد را حس می‌کنند» اشاره کرد که معمولا ضد گیاه‌خواران آن را جهت بی‌معنی جلوه دادن گیاه‌خواری استفاده می‌کنند.

این ایده برگرفته از تعدادی مطالعه است که نشان می‌دهند گیاهان می‌توانند به آسیب‌های فیزیکی و عوامل استرس‌زای محیطی به روش‌های پیچیده‌ای مانند انتشار مواد شیمیایی جهت دفع شکارچیان یا علامت‌دهی از طریق مسیرهای بیوشیمیایی واکنش نشان دهند. برخی تحقیقات – مانند ادعای بروز واکنش‌های دفاعی در گیاهان پس از شنیده شدن صدای جویدن کرم پیله‌ساز – تفسیرهای نادرستی در رسانه‌ها ایجاد کرده‌اند که تجربه گیاهان را مشابه حس درد در حیوانات تلقی می‌کنند اما دلایل زیادی وجود دارند که استدلال مورد بحث را رد می‌کنند. از جمله‌ی این موارد می‌توان به عدم وجود مغز و دستگاه عصبی مرکزی در گیاهان اشاره کرد. بیایید به تشریح موضوع بپردازیم.

ابتدا باید به این نکته پرداخت که حتی اگر گیاهان نیز مانند حیوانات درد را حس کنند، این موضوع، گوشت‌خواری را توجیه نمی‌کند. چنین عملی به مثابه آن است که اگر حیوانات درد را حس می‌کنند، پس شکنجه یک انسان نیز موردی ندارد.

نکته بعد که بحث زیست‌شناسی است و به آن اشاره شد، این است که گیاهان مانند حیوانات دارای گیرنده‌های درد یا دستگاه عصبی نیستند. از منظر تکاملی، ادعای مذکور نادرست است زیرا حیوانات برای حس کردن درد دلیل دارند و علت آن این است که بتوانند برای زنده ماندن به‌سرعت واکنش نشان دهند و تحرکی انجام دهند. این در حالی است که گیاهان نیازی به پاسخگویی فوری به تهدیدات از طریق انجام حرکت ندارند زیرا قادر به این عمل نیستند.

مورد دیگر آن‌که سالانه حدود ۹۲ میلیون حیوان جهت خوراک انسان کشته می‌شوند. این موجودات برای رشد نیاز به غذا و فضای پرورش دارند، پس حجم عظیمی از جنگل‌ها به این منظور نابود می‌گردد. حتی اگر گیاهان درد را حس می‌کردند نیز گیاه‌خواران با نقشی که در کاهش جنگل‌زدایی و ازدیاد بی‌رویه حیوانات در صنعت دامپروری دارند، مصرف گیاهان توسط دام را به پایین‌ترین میزان می‌رسانند، نه‌این‌که باعث شوند گیاهان زیادی برای خوراک حیواناتی که از روش‌های غیر عادی تکثیر شده‌اند، کِشت و خورده شوند.

لازم به یادآوری است که جهت تولید کم‌تر از نیم کیلوگرم گوشت گاو، حدود ۵/۹ کیلوگرم غلات یا بیش از ۱۳/۵ کیلوگرم علوفه لازم است. همه‌چیزخواری نسبت به گیاه‌خواری از لحاظ نظری به‌دلیل مصرف انبوه گیاهان توسط حیوانات صدمه بیش‌تری به گیاهان وارد می‌کند.